یاتاقان چیست و چه کاربردی دارد؟
یاتاقان وسیله ای است که امکان حرکت نسبی بین دو یا چند قسمت را فراهم می کند، معمولاً به صورت چرخشی یا حرکت خطی. یاتاقان ها را می توان به طور کلی بر اساس حرکتی که مجاز به انجام آنها هستند یا اصول عملکرد آنها و همچنین جهت بارهایی که می توانند تحمل کنند طبقه بندی کرد.
سر پیستون مانند دسته پیستون با حلقه فلزی به دور میل لنگ می چرخد، اما دو تکه است که در آن آلیاژ خاصی به نام بابیت ذوب می شود و مستقیماً در سر پیستون به نام بلبرینگ ریخته می شود. اگر روغنی که قرار است سر پیستون را روغن کاری کند به هر دلیلی به آن نرسد، حرارت زیاد حاصل از اصطکاک باعث ذوب شدن رگولا می شود. در این حالت به اصطلاح بلبرینگ سوخته است.
بلبرینگ های ثابت به خصوص در لوازم یدکی ام وی ام تکیه گاه میل لنگ هستند و میل لنگ آزادانه در داخل می چرخد. یاتاقان ثابت یا به عبارتی بلبرینگ میل لنگ از دو نیم دایره تشکیل شده است که نیمی از آن در داخل میل لنگ ادغام شده است و پس از قرار گرفتن گیره، نیمه دیگر آن با پیچ به قسمت بالایی وصل می شود.
هر میل لنگ دارای دو یاتاقان ثابت در هر طرف است و در موتورهای تک سیلندر در وسط، میل لنگ بسته به ساختار متفاوت دارای یک یا چند یاتاقان ثابت است. قسمت داخلی بلبرینگ که با گریپر در تماس است از آلیاژ فلزی نرم ساخته شده است و اگر قسمت نرم قسمت نرم در بلبرینگ تعبیه شود مانند سفید کردن ظروف آشپزخانه به آن رگول می گویند اما در برخی ماشین آلات، قسمت داخلی یک قطعه بلبرینگ بوته ای و قابل تعویض است. در داخل بلبرینگ شیارها و سوراخ هایی برای عبور روغن و روانکاری وجود دارد و اگر روغن به بلبرینگ نرسد در صورت مالش با انبردست می سوزد. در برخی موتورها جزئی از یاتاقان های لبه ثابت است و حرکت عقب و جلو میل لنگ را کنترل می کند و اجازه نمی دهد از حد معینی تجاوز کند.
ساختار یاتاقان های متحرک (برینگ پیستون) مانند یاتاقان های ثابت است و تفاوت اصلی آن در این است که یاتاقان متحرک با دسته پیستون حرکت می کند و میل لنگ در داخل می چرخد. بلبرینگ ها و اجزای آنها، از جمله یاتاقان ها و غلتک ها، به گونه ای طراحی شده اند که اصطکاک بین اجزای سیستم مکانیکی را به حداقل برسانند و رولبرینگ ها حرکت اجزا را نسبت به یکدیگر تسهیل می کنند. همچنین از لرزش قطعات مکانیکی و ایجاد صدا در اثر انتقال نیرو به قطعات جلوگیری می کنند.
یکی دیگر از کاربردهای نورد، محکم نگه داشتن قطعات در کنار هم است. بلبرینگ ها معمولاً از دو حلقه و یک ساچمه در اندازه ها و انواع مختلف تشکیل شده اند که بسته به شکل ظاهری کاربردهای متفاوتی دارند. این توپ ها داخل حلقه قرار می گیرند و با غلتیدن بین دو قطعه، حرکات مهره ها را تسهیل می کنند. بلبرینگ ها زیر مجموعه ای از بلبرینگ ها هستند.
بلبرینگ ها به طور کلی از دو زیر مجموعه یاتاقان و یاتاقان غلتکی در سایت دیجی کار شاپ و فروش لوازم یدکی جک تشکیل می شوند. همانطور که قبلا ذکر شد، تفاوت های ظاهری آنها را از سایر انواع بلبرینگ متمایز می کند. اگر یاتاقان دارای گوی های گرد شکل بود، بلبرینگ از نوع بلبرینگ است. اما اگر گلوله های حلقه دارای اشکال مختلفی مانند سوزنی یا استوانه ای، مخروطی و استوانه ای باشد، بلبرینگ از نوع رولبرینگ می باشد.
بلبرینگ ها زیر مجموعه ای از یاتاقان ها و متداول ترین نوع آن هستند و هنگام خرید مورد توجه قرار می گیرند. اجزای بلبرینگ از فولاد کروم یا فولاد ضد زنگ ساخته شده اند. همه بلبرینگ ها از دو حلقه و گوی های گرد تشکیل شده اند که در داخل آنها حرکت می کنند. به دلیل شکل گرد گوی ها، یاتاقان ها به راحتی نیروهای وارد شده در جهت شعاعی و محوری بر قطعات را تحمل می کنند.
از یاتاقان ها نباید در قطعات با بار زیاد استفاده کرد زیرا در وزن های زیاد بلبرینگ ها به دلیل نیروی زیاد شکل اولیه خود را از دست می دهند و ممکن است بشکنند. در نهایت توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که هنگام تهیه بلبرینگ علاوه بر بررسی کاربرد خاص آن با توجه به مشخصات درج شده بر روی محصول، اصالت، کیفیت و استاندارد بودن را نیز باید در نظر گرفت.